Modyfikacje roślin polegają przede wszystkim na wprowadzeniu lub
usunięciu z nich określonych genów i mają na celu:
- zwiększenie odporność na herbicydy (środki ochrony roślin),
szkodniki, infekcje wirusowe, bakteryjne i grzybowe,
- zwiększenie tolerancji na stres abiotyczny (głównie zmiany
klimatyczne),
- przedłużenie trwałości owoców, poprawę składu kwasów
tłuszczowych oraz aminokwasów, unormowanie stężenia
fitoestrogenów, zwiększenie zawartości suchej masy, zmianę
zawartości węglowodanów, karotenoidów i witamin,
usunięcie toksyn czy związków utrudniających przyswajanie
składników, zwiększając np. zawartość substancji niezbędnych dla
zdrowia,
Najczęściej modyfikowanymi roślinami są: kukurydza, pomidory, soja,
ziemniaki, bawełna, melony, tytoń, buraki cukrowe. Pierwszym organizmem
transgenicznym był tytoń, a pierwszym wprowadzonym do obrotu pomidor,
który lepiej znosił transport i dłużej zachowywał świeżość. Nie
wiadomo jednak, jakie mogą być skutki spożywania transgenicznych
roślin. Natomiast modyfikacje zwierząt mają na celu
głównie uzyskanie zwierząt o pożądanych cechach w hodowli.
Rozróżniamy następujące przykłady modyfikacji organizmów
zwierzęcych: Po pierwsze, modyfikacje mające na celu wytwarzanie w
organizmie zwierząt genetycznie zmienionych białek wykorzystywanych
jako leki - czyli wykorzystywanie ich jako bioreaktorów.
Modyfikowane w tym celu są głównie krowy, kozy, owce, gdyż
pożądane białka wytwarzane są w gruczołach mlecznych i wydzielane z
mlekiem. Produkowana jest antytrombina - ludzki enzym - czynnik
krzepliwości krwi, pozwala na kontrolę powstawania zakrzepów,
produkcja antytrypsyny - stosowanej w leczeniu rozedmy płuc,
erytropoetyny - leczenie anemii. Po drugie modyfikacje polegające na
wprowadzeniu genów produkujących hormon wzrostu w celu uzyskania
szybszego wzrostu zwierząt hodowlanych. W ten sposób
modyfikowane są głównie ryby: karpie, łososie, ale także na
zwierzęta gospodarskie : świnie, króliki, owce. Po trzecie
modyfikacje dzięki którym krowy dają więcej mleka, oraz mleko
jest specjalnie przystosowane do produkcji serów. Taka
modyfikacja powoduje to, iż z mleka łatwiej jest uzyskać ser - można go
uzyskać więcej z tej samej objętości mleka oraz szybciej. Po czwarte
modyfikacje mające na celu zwiększenie odporności na choroby, oraz inne
modyfikacje tj.:
- modyfikacje do celów naukowych zwierząt laboratoryjnych -
myszy, szczurów,
- owce wytwarzające wełnę toksyczną dla moli i nie kurczącą się w
praniu,
- lepsza jakość mięsa, mleka,
- transgeniczne koty dla alergików - ich sierść nie powoduje
alergii,
- transgeniczne rybki akwariowe z genami z meduzy, dzięki którym
fluoryzują w ciemności.
Modyfikacje zwierząt nie są tak popularne jak roślin, głównie ze
względu na trudności w samym procesie modyfikacji, proces jest bardzo
skomplikowany i trwa długo, koszty są bardzo duże. Zwierzęta
modyfikowane genetycznie często chorują, bądź są bezpłodne.
Metody, którymi biotechnologowie się posługują by tego dokonać
bywają odmienne w odniesieniu do roślin i zwierząt. Wprowadzenie do
sprzedaży i upowszechnienie żywności modyfikowanej genetycznie żywności
jest tematem budzącym ogromne kontrowersje. Z jednej strony panuje
zachwyt nad nowymi możliwościami, jakie stwarzają genetyczne
modyfikacje, z drugiej istnieje wiele obaw z tym związanych. Produkcja
genetycznie modyfikowanej żywności stwarza wiele możliwości i niesie
ogromną liczbę potencjalnych korzyści. Coraz częściej jednak napotykamy
na głosy przeciwników, którzy sugerują szkodliwość upraw
transgenicznych względem środowiska naturalnego oraz
konsumentów. Do tej pory nie udało się stwierdzić negatywnego
wpływu genetycznie modyfikowanej żywności na organizm ludzki. Nie udało
się też jednak udowodnić jej całkowitej nieszkodliwości. Nadal nie
znane są skutki jakie może wywołać jej długotrwałe spożywanie.
Podsumowując inżynieria genetyczna to bardzo obiecująca technologia.
Daje nadzieje na lepsze życie w przyszłości, jednak aby jej stosowanie
było bezpieczne należy opracować odpowiednie normy prawne oraz
przeprowadzić niezbędne długoterminowe badania. Firmy farmaceutyczne i
biotechnologiczne dążące do jak największego i szybkiego zysku nie
zawsze o tym pamiętają. Dlatego jak każda rewolucyjna idea wywołuje
szereg kontrowersji ale i nadziei.